1 [Blatt: A1r] ℂ Religioens vꝛrede ↑
2aJNIn den Eerſstēen is elc kenlica dat de Tijranniſsche placca--
3tēen eertijts gemaect op tfaict vāande Religie / dooꝛr tingeuvēen Raet en̄ende
4toe doen vande vꝛrēemde en̄ende ſsonderlinge vāande Spanſsche Natie / ſson--
5der de Statēen des Lants daer op te hooꝛren /, en̄ende tzichtent met lancxlangsb
6ſso meer / rigieur en̄ende onuverdꝛragelijcke ſstraffheyt onderhoudēen /, ooꝛr--
7ſspꝛronc zijn vāan alle onſse tegenwooꝛrdige ſswaricheidēen / als ten occa--
8ſsien van dien in menigerc manieren des ſslandts / Pꝛreuvilegien, Rechten en̄ende loffe--
9lijcke coſstumen verbꝛroken / en̄nde onder den Voet gebꝛrocht / en̄nded hendelinge eenen
10Jāammerlijcken Krijch verooꝛrſsaect zijnde. Angenomene by de vyanden des Va--
11derlants tot onſser wuuterſste Slauvernije ende verderffeniſsſse. Ende alſsoo daer
12tegens gheen ander Remedie en was / dan comende by alle de Pꝛrouvincien van
13herwaertſsouvere in een verbont /, ſsoo is daer wuut gheſpꝛoitenghesproitenf die Paſsificatie van
14Ghent /, die welcke naer diuverſsche deliberatien ende conſsultatie daer op gheno--
15men / ſsoo wel by die Biſsſschoppen, Theologien / als by den Rade van Staten /
16ende andere van herwaertſsouvere / gheappꝛrobeert /, geconfirmeert / ende by pub--
17lique (solemneleng)h Eede beſswooꝛren is gheweſst /, niet alleenlijck by die Sta--
18ten van alle deſse Nederlanden / Gheeſstelijck ende wereldlijki int generaele en--
19de perticuliere:, Maerj oock by kDon Johan van Ooſstenrijckk wuut den Name
20vanden May.[esteyt] Maeckende accooꝛrt metten vooꝛrſsz.[creven] Staten / ten aflegge van--
21den vooꝛrſsz.[creven] Krijch / ende alle andere JInconuvenienten. Ende hoe wel wy ver--
22hoept hadden dat inde onderhoudeniſsſse van dien gheen faute en ſsoude geweſst
23hebben / van wegen den vooꝛrnoemden Don Johan /, wiens Officie ſsonderlin--
24ghe was als ghecommiteert zijndel / Goeuvernement ende goede directie vande
25vooꝛrſsz.[creven] Nederlanden / de ſseluve in mPayſse ende Vꝛreedem ende Tranquiliteyt toe
26onderhoudene /, niete min doende ter contrarien hadde die vooꝛrſsz.[creven] Pacificatie
27in veelderhande Poincten gebꝛroken / enden by diuverſsche ſsaecken betoocht con--
28trarie zijnen Eedt / dat hy hem daer aen niet houden en wilde /, ſsoo dat weder--
29omme de vooꝛrſsz.[creven] Ooꝛrloghe by hem vernieuwet is gheweſst /, de ons gedwongen
30heeft tot conſseruvatie van onſse Natuerale Liberteyt / dieo beſschermeniſsſse ende
31wapenen eentſsamelijck weder aen te nemen:, weſsende oock by dien ende dooꝛr
32de extremiteytenp daer inne ons deq vooꝛrſsz.[creven] Ooꝛrloghe
s(Moeder van alle deſor--
33dꝛendesor--
33drenr ende JIncomnuvenienten) ghebꝛrocht heeft / bedwonghen)
s te doene ende ge--
34dooghene / teghens onſsen danck ende goedet meninghe / diuverſsche ſsaecken Pre--
35ijudiciableu der Religie ende gehooꝛrſsaemheyt van zijne May.[esteyt] Die wy niet en
36hadden willen anders peynſsen ende tegenwoordelijck niet en connen beletten /,
37ſsoo wy ten diuverſschen ſstonden vooꝛrt aen gaen· van deſse Oorloghe hebben ver--
38toocht ende ghepꝛroteſsteert / ſso wel by Bꝛrieuven als AmbaſſadeursAmbassadeursv gheſsonden
39aen zijn May.[esteyt] Ende oock aenden vooꝛrſsz.[creven] Don Johan /, ende al iſst ſso dat ons
40noch macht noch wille tot onſse vooꝛrſsz.[creven] beſscherminghe en gebꝛreeckt /. nochtans
41alſso de diuverſsiteytēen vande Pꝛrouvinciēen en̄ende vande mēenſschelick Opinienw ſseere ver--
42achten. So iſst te duchten datx onſsen goeden wille noch onſse macht daer toe niet
43helpen en ſsullen / ten ſsy dat wy connen geſsamptelijck in een naerdere ende ſster--
44kere verbont, onuverbꝛreeckelijcke accooꝛrdt ende vereeninghe /, ſsonderlinghe ten
45opſsiene vande Religie. Want aengheſsien dat niet alleenlijck ter occaſsie van--
46de Ooꝛrloghe:, Maery oock van die JIneuvitable frequentatie ende conuverſsatie
47 [Blatt: A1v] vande Coopluyden ende andere JInwoonders vande omliggende Rijcken en--
48dez Lande / als van Vranckrijck /, Enghelant ende Duytſslant / ende de ande--
49re Religie ghepꝛretendeert refoꝛrmeerde aa(gheanuveert hebbende)aa, deſseluve Religie
50herwaertſsouvere in diuverſsche Pꝛrouvincien gheachter volcht ende ſseer beherticht
51wert. Soo is grootelijcx te duchtene /, ten ſsy datmen de Liberteyt ende exer--
52citie van deene / ſso wel als vande oude Religie toelaet met een vꝛriendelijc ac--
53cooꝛrt / ende Religien vꝛedevredeab: Exempel nemende aen Duytſslant ende Vranck--
54rijck / die by dien middele tſsamen ouvercomen ende in vꝛreede ende vooꝛrſspoet le--
55uvende zijn /, daer ſsy te voren / deen den anderen gheenſsins connende verdꝛragen /
56ſseer vyantlijck tracteerden /ac dat by ghebꝛreecke van die groote dangierenad:,
57Bloetſstoꝛrtinghe ende ande JInconuvenienten gebueren ſsullen. Waer dooꝛr lancx
58ſsoo meer openinghe ende middelen onſser alder vyanden binnen ſslants weſsen--
59de ghegeuven ſsal werden /, daer wy ter contrarien met een vꝛrientſsamighe vunie
60tſsamen ghebonden ende ghecoppelt weſsende, ons moeghen van alle anſstaende
61JInconuvenienten ende afgrouwelijckheyden beſschermen; alle / welcke ſsaecken
62gheconſsidereert /, ende ſsonderlinghe dat den uvyant nietae anders vꝛreeſsende dan
63ons te ſsiene / vereenicht ten opſsiene van die Religie /, ſsulckes onder tdexel van
64die aen allen zijden ons te ſstellen ende te houden in tweedꝛrachticheyt /, ende ſsoo
65verre alſst ghebuert dat hy met ſschalckliſstighe behendicheyden oft met gewelt
66int Lant valt:, hyaf en ſsal noch Gheeſstelijck noch Catholijc / noch anderen ſspa--
67ren. Gheconſsidereert oock dat de vooꝛrnoemde vande Religie gepꝛretendeert
68gherefoꝛrmeerde / hebben by diuverſsche Requeſsten ſseer inſstantelijck gheſubbli--
69eertghesubbli--
69eert / dat hen luyden de Libre Exercitie van die ſsoude toeghelaten zijn /ag ende
70onder ſsulcke Regule ende Oꝛrdinantie alſst betamenah ſsoude: Soo hebben wy tot
71ghemeene Ruſste ende UVꝛreede nae rijpe deliberatie daer op ghenomen / niet al--
72leenlijck met den ghedeputeerden vanden Ghenerale Staten /, maerai oock int
73perticulier hebbende daer op ghehoet de Staten van elcke Pꝛrouvincien:, Ghe--
74oꝛrdineert ende gheſstatueert /, oꝛrdinieren ende ſstatueeren by deſsen / die nae vol--
75ghende Poincten. Ende dit ſsonder pꝛreijudicie vande vunije endeaj Pꝛrouvincien
76van herwaertſsouvere /, de welcke hen luyden niet en behooꝛrden te alteeren noch
77akte doen ſscheydenak vanden anderen / ten occaſsie van deſse Oꝛrdinantie (ſsonderlin--
78ge)al, aengeſsien dat niemant bedwongen en is te veranderen zijne Religie / noch
79taccepteeren de Liberteyt /, ten ſsy dat hyſse goet vint.
JI.↑
81JNIn den Eerſsten dat alle miſsdaden ende JInijurien gheſschiet / tzichtent de
82vooꝛrſsz.[creven] Paſsificatie van Ghent / ter cauſseam vande Religie. Sullen ver--
83gheuven ende vergheten zijn / als oftan niet gheſschiet aoen waerao /, ſsoo datter
84ooꝛrſsaecke van dien niemant toeſspꝛreeckelijck noch veruolghetvervolghetap en wert /
85te weten aqdat daer anders gheenaq verhael noch onderſsoeckar ghedaen asen ſsalas woꝛr--
86den /, op Peene endeat by de tranſgreſſeurstransgresseursau ghecorrigeert te zijne / als Peysbꝛre--
87kers ende perturbateursav vande ghemeene ruſste.
JIJI.↑
89Ende op dat dienaw volghende / ten opſsiene vande diuverſsiteyt derax Reli--
90gien az(die met ghewelday: ende Wapenen niet en moeghen onderhouden / inghe--
91plant noch oock onderdꝛruckt te woꝛrden)az gheen tweedꝛracht noch queſstie meer
92en gheſschiede /, is geoꝛrdineert / dat elck aengaende de vooꝛrſsz.[creven]ba twee Religien vꝛry
93ende vꝛranck mach blijuven. So hy vooꝛr Godt verantwooꝛrden wil / in ſsulcker
94wijs dat de eene den anderen niet en ſsal moeghen ſstooꝛren /, maer dat een yege--
95lijck, tſsy Gheeſstelijck oft wereldlijkbb /, tzijne met bcruſste ende vꝛreedebc beſsitten ende
96behouden mach. Ende Godt dienen / nae het verſstant dat hem inghegeuven
97 [Blatt: A2r] is /, ende ſsoo hy ten wuuterſsten daghe ſsal willen verantwooꝛrden /, immers ſso lan--
98ghe / ende totter tijt thoe datter een alghemeene oft Nacionael Concilie / beyde
99partijen Liberlijck ghehooꝛrt weeſsende / anders derhaluven gheſsloeten ende ge--
100termineert wert.
JIJIJI.↑
102Ende ten fijne dat die vooꝛrſsz.[creven] Liberteyt vande Religie ouver beyden zijden
103ghereghelt ſsy / met bequame ende lijdelijckebd condicien / telcx gheruſstichde ende
104verſseeckeringhe /, is gheoꝛrdineert dat die Catholiſsche ende Roomſsche Religie
105ſsal weder op gheſstelt woꝛrden: Soo wel inde Steden van Hollant ende Zee--
106lant / als in andere Steden ende plaetſsen vanden Lande van Herwaertſsouver /
107daer die verlaten is gheweeſst /, om aldaer payſselijck ende Liberlijck gheexer--
108ceert te woꝛrden / ſsonder eenich truble oft belet / vooꝛr den gheenen diet beghee--
109ren ſsullen /, beholtelijck dat ſsy niet minder van ghetaele en zijn / dan Hondert
110Meſsſsinaghen in elcke groote Stadt oft Doꝛrp / daer ſsybe continuelijckcontinuelijkbf gheſseten
111gheweeſst hebbende / ten minſsten den tijdt van eenbg Jaer /, ende inde cleene den
112meeſsten veelbh van den JInwoonderen oock verijaert.
JIJIJIJI.↑
114Soo oock JInſsghelijcks die vooꝛrſsz.[creven] Religie gheſseyt die Refoꝛrmeerde ſsal
115moeghen openbaerlijck gheexerceert zijn / in allebi plaetſsen vanden Lande van
116Herwaertſsouvere / daer tſseluve by die JInwoonders in ghetale vooꝛrſschꝛreuven be--
117gheert woꝛrt.
V.↑
119Wel verſstaende dat ſso wel de ghene van de eene als van de
120ander Religie ſsullen moeten hen luyden presenterenbj vooꝛr de Ma--
121giſstraet / daer ſsy Reſspectiuvelijck elc int zijne dexercitie van haer--
122luyden gheintermitteerdebk Religie ſsullen begeeren /, de hen luyden
123daertoe ſsullen moeten terſstont bequame plaetſsen deſsigneeren /
124te weten in Hollant ende in Zeelant / vooꝛr de van die oude Reli--
125gie: Sulcke Kercken ende Cappellen alſsſser ſsullen bevondenbl woꝛr--
126denbm /, ende by ghebꝛreecke van dien eenighe plaetſsen daer de ghe--
127ſstaen hebben /, al waer de Catholique ſsullen moegen haerluyder
128Cappellen oft Kercken moeghenbn weder op bꝛrengen / ende inde
129andere Pꝛrouvincien ſsulcke bequame plaetſsen als die Magiſstraet
130hen luyden ſsal bewijſsen., Beholtelijck dat die verre gheleghen
131zijn van Catholiſsche Kercken / in dient doenlijck is /, ten fijne dat
132dooꝛr de viciniteyt ende nae ghelegentheyt gheen queſstie oft ge--
133ſschillen en rijſsen / ſsomen ghemeenlijck ſsiet ghebueren / , in welcke
134plaetſsen ſsy elck int zijne reſspectijuvelijck ſsullen mogen doen hou--
135den /, hooꝛren ende celebrieren de Godtlijcke dienſsten /, Pꝛredicati--
136en /, Beedinghen /, Sanghen /, Doopſsels /, tNachtmael /, Begrauvin--
137gen /, Houwelicken /, Scholen ende alle andere ſsaecken / haerluy--
138der Reſspectiuve Religie toebehooꝛrende.
UVJI.↑
140Ende daer tvooꝛrſsz.[creven] exercitie int openbaer niet gheſschieden en ſsal /, ende ſsal
141niemant ombo tfaict vander Religiebp moeghen onderſsocht noch toegheſspꝛroecken
142 [Blatt: A2v] weſsen / in eenigher manieren / ter cauſsebq dat hy doen ſsal binnen zijnen huyſse.
UVJIJI.↑
144Verbiedende ſseer expꝛreſsſselijck op de Peene vooꝛrſsz.[creven] So wel de ghene van
145de eene als van de ander Religie /, van wat qualiteyt oft condicien ſsy zijn /, mal--
146canderenbr te trubleeren /, moyteniſsſse / ofte hinder te doene met wooꝛrden ofte
147feytenbs / inde exercitie van haerluyder reſspectijuve Religienbt / ende het ghene dat
148daer of dependeert /, noch oock den anderen te ontſstichten oft ſschandeliſsieren.
UVJIJIJI.↑
150Maer dat elck hembu abſstineere / ende hem verdꝛraeghe van te coemen ter
151plaetſsen daermen andere Religie / dan die zijne exerceert /, ten ſsy dat hy hem
152wachte van ſschandelatie / ende reguleere hem na de ſstatuten ende Oꝛrdinanti--
153en van de Kercken oft Templen daer hy hem vinden ſsal / op Pene als vooꝛrſsz[creven].
JIX.↑
155Dat alle Monnicken, Religieuſsen ende andere Eccleſsiaſstiqen perſsoonen /
156ſsullen Liberlijck ende ſsonder eenich moleſstatie oft hinderniſsſse moeghen ghe--
157bꝛruycken / van allebv haerluyder goedinghen /, thienden ende allebw ander gherech--
158ticheyden.
X.↑
160Dit ſsonder pꝛreijudicie vande Pꝛrouvincien van Hollant ende Zeelandt / die
161nopende die bxGheeſstelijcke goedenbx aldaer liggende / hen byreguleeren ſsullenby / vol--
162ghende de xxijXXII. artijckel vande vooꝛrſsz.[creven] Pacificatie van Ghendt / tot dat by die
163generale Staten anders gheoꝛrdineert ſsy.
XJI.↑
165Ende om alle JIrritatien, bitterheyden ende queſstien te ſschouwen /, verbie--
166den te maecken /, Singhen ofte int openbaere te bꝛrenghenbz eenighe ſschampere
167oft JInijurieuſse Liedekens /, Balladen /, Refereynen / ofte andere Libellen / ofte
168ſschꝛriften diffamatoire / noch de te Dꝛruckenca oft vercoopen / ouver de een noch o--
169uver de ander zijde.
XJIJI.↑
171Verbiedende oock alle Pꝛredicanten /, Lecteurscb ende anderen / de int open--
172bare ccſspꝛreecken / eft Pꝛreekencc /, van wat Religie ſsy zijn /, te vuſseeren van eenighe
173ſspꝛraken oft pꝛropooſsten tenderende tot oproeringe oft ſseditie /, maer ſsullen hen--
174luyden dꝛraghen tamelick ende modeſstelick niet ſseggende / dan tgene dat dient
175tercd JInſstructie oft edificatie vanden auditeursce / op de peene vooꝛrſsz[creven].
XJIJIJI.↑
177Verbiedende vooꝛrts op ghelijcke pene alle Soldaten /, van wat Religie ſsy
178zijn /, te dꝛraghene eenighe marcken oft Lijckteeckenen / daer dooꝛr ſsy malcande--
179rencf ſsouden moegen JIrriteren oft verwecken / tot tweedꝛracht oft queſstie.
XJIJIJIJI.↑
181Dat die vande vooꝛrſsz.[creven] Religie cggehouden ſsullen zijncg / ſso wel Hollant ende
182Zeelant / als anders te onderhouden die wetten ende vuſsancien vande Catho--
183liſsche Kercke / om tfaict vanden houwelijcke ghecontracteert / ende te contrac--
184teren / ten opſsiene vande graden ende byſstanſsels van conſsanguiniteyt ende af--
185finiteyt /, wel verſstaende dat angaende die houwelijcken als nvu ghedaen inden
186derden oft vierden graet / de vande vooꝛrſsz.[creven] Religie niet en ſsullen gemoleſsteert
187zijn / noch die validiteydtch civande ſseluve houwelijcken in twijuvelachticheytci ghe--
188bꝛrocht / noch oock de ſsucceſsſsie geweert den kinderen vande vooꝛrſsz.[creven] houwelijc--
189ke ghepꝛrocreert oft te pꝛocreerenprocreerencj.
XUV.↑
191Wel verſstaende dat die Gheeſstelijcke affiniteyt / die houwelijcken niet enck
192 [Blatt: A3r] ſsal moeghen beletten.
XUVJI.↑
194Ende en ſsal gheen onderſscheyt noch diſstinctie ghemaeckt zijn ten opſsiene
195vande Religie / JInt ontfanghen van eenighe Scholiers /, Siecken oft Armen
196niet meer inde vuniuverſsiteyten /, Colligien /, Scholen /, Hoſspitalen /, Siechuyſsen /
197dan inde publicque aelmoeſsen noch anders.
XUVJIJI.↑
199Dat die vander Religie ſsullen ghehouden zijn buyten Hollant ende Zee--
200lant te houden / ende onderhouden de Feeſstelijcke daghen / opgeſset inde Cato--
201liſsche Roomſsche Kercke / te weten / als Sondaghen /, Kerſsdaghen /, Apoſstelda--
202gen /, Onſser vꝛrouwen Bootſschap /, Hemeluvaert /, Lichtmiſsſse ende Sacramēents
203dach /, ende en ſsullen op de ſseluve dagen moeghen beſsongnieren / vercoopen noch
204winckels open doen.
XUVJIJIJI.↑
206Dat oock op daghen / dat by die ſseluve Kercke verboden is vleeſsch teeten /
207de vleeſsch huyſsen ſsullen gheſsloten blijuven / ende ſsal hem elckcl dꝛraghen / politic--
208que na de oꝛrdinancie van elcke plaetſse.
XJIX.↑
210En̄Ende om datmencm te beter vereenigen cancn alle de onderſsaten van herwaertſs--
211ouvere /, verclaren / dat ſso wel die ghene van die eene Religie als van die andere
212ſsullen capabel weſsen /, daer toe ydone zijndeco om te houdencp, exercerencq alderhan
213de Officien en̄ende Statēen / ſso wel van Justicie als andere /, ſsonder nochtanscr dat de
214vande vooꝛrſsz.[creven] Religie geſseyt gerefoꝛrmeert ſsullēen gehoudēen zijn te doēen een ander
215Eedt / noch verbondēen tot anderēen / de voren dan wel en̄ende getrouwelijc texerceren
216haerluyder Staten en̄ende Officientcs onderhoudene dordenantie daer op gemaect.
XX.↑
218Ende om dies wille dat de adminiſstratie van Juſstitie / is een vande pꝛrin--
219cipaelſste middelen / om te houdenct die onderſsaten in Peyſse ende eendꝛrachtich--
220heyt / ende dat niet te min de ſseluve dooꝛr de diuverſsiteyt vande Religien / ende an-
221dersan--
221ders in diuverſsche plaetſsen onder de voeten getreden woꝛrt / tot groote verdꝛruc--
222kinge ende JInijurie vande onnoſsele ende ander recht cubegeerende. So iscudaer--
223omcv in ende teghen alle calumniencw huydencx te te ſseere regneerende / te verſsiene /,
224gheinterdiceert op de vooꝛrſsz.[creven] pene / ſsoo wel de jugency, Magiſstraten als anderecz
225Perſsoonen / vooꝛrt aen niemant an te taſsten of te vanghen / ſsonder tobſseruveren
226van dꝛrie ghecoſstumeerde weghen /,da te weten / in presentdb meſsfaict /, oft by oꝛrdinantie
227vanden jugedc op wettelicke JInfoꝛrmatie / Pꝛrecedente ghegheuven /, ofte daer
228partije foꝛrmee is / haer hebbende doendd inſschꝛrijuven.
XXJI.↑
230Ende ſsullen de perſsonen by eenich vande dfdꝛrie vooꝛrſsz.[creven]df middelen vangendg /
231terſstont moeten geſstelt ende gedeliveertdh zijn in handen van haerluyder ijuge /
232competent, diedi van zijne ſstuckendj ghekent / ende Juſstitie ghedaen te zijne ſsoot
233behooꝛrt.
XXJIJI.↑
235Ende niet te min op dat die quade rumuerendk vander republicquem ſsoude
236te bet moegen geexpurgeert ende verdꝛreuven werden /, ſsodl is elck toegelaten dmooc
237ſsonderdm te hebben eenich perticulien JInterreſst eenen anderen wie hy ſsy te ac--
238cuſseeren /, beholtelick dat tſseluve gheſschiede met behooꝛrlijcke JInfoꝛrmatie / ende
239vooꝛr ijuge competent / de ghehouden wert binnen acht daghen dndaer naerdn / ofte
240eer volgende de coſstumen van plaetsendo den geaccuſseerde te doen berichten /
241ende vooꝛrts daer in te pꝛrocedieren / in aller diligentie tot condempnatie / oft ab--
242 [Blatt: A3v] ſsolutie / ſso hy goededp Juſstitie beuvinden ſsal / dqſsoot behooꝛrtdq.
XXJIJIJI.↑
244Sonder drdat nochtansdr niemantds geooꝛrloft woꝛrt eenen anderen te Calum--
245neerendt / oft lichtelijck ſsonder fondament te bedꝛraghen / ende zijnen Name oftedu
246Fame te coꝛrt te doene / oft naer te ſspꝛreken / op pene als vooꝛrſsz[creven].
XXJIJIJIJI.↑
248Ende omme nopende dexecutiedv / ſsoo wel diedw ciuvile als criminele / Juſstitie
249elcken vꝛredelijckdx Contentement te gheuvene /, is gheoꝛrdineert dat vooꝛrtan alle
250wetten ende Magiſstraten van perticuliere Steden /, Caſsſselerien /, Doꝛrpen en̄ende
251Heerlijckheyden vanden Lande van herwaertſsouvere / ſsullen gheſstelt ende ge--
252maeckt zijn van die treffelijcxſste perſsonen, Liefhebbers des Vaderlants /, ſson--
253der diſstinctie van de Religie.
XXV.↑
255Welcke wetten ende Magiſstraten ſsullen hen luyden alleene ende ouver al
256moyen met tſstuck van Juſsticien /, Pollicie / oft gouuvernement vande ſsteden en
257de plaetſsen daer ſsy gheſstelt zijn.
XXVJI.↑
259Sonder dat niemantdy al henluyden daer in ſsal mogen eenich dztrubel oft be--
260letdz oft eahem beſschametea doen / noch ebhenluyden eenichſsinseb ecdaer dooꝛrec onderwin--
261den / in wat maniere ende onder wat pꝛetecxpretexted dat ſsy.
XXVJIJI.↑
263Ende want de wetten eealomme onlancxee vernieuwet zijn, die ghene diemen
264noemt die achtiene / oft ander in haer luyder gheſslachteef gheſstelt in minder oft
265meerder ghetal /, ſsullen alomme verlaten zijn / ende haer ſsal verboden zijn / haer
266daer niet in te ſsteken oft moyen met de ghemeyne Affairen / noch ſselfs van die
267foꝛrtificatie ende wachte vande ſsteden /, ten ſsy datſse tot de ſseluve foꝛrtificatie ende
268wachte ſsonderlinge ghekoſsen ende gedeputeert werden by de vooꝛrſsz.[creven] wetten.
XXVJIJIJI.↑
270Ende dien angaende en ſsullen ſsy oock niet moeghen eenighe Oꝛrdinantie
271van JInmportantie gheuven / dan by vooꝛrgaende Communicatie vander Wet en--
272deeg Steden daer ſsy gheſstelt zijn / ende by haer luyder expreſsſse oꝛrdinantie op pe--
273ne als vooꝛrſschꝛreuven.
XXJIX.↑
275Ende op dat deſse onſse Oꝛrdinantie te lichtelijcker onderhouden werde /, ſsul--
276len dooꝛr de Commiſsſsariſsen ende andere Ghedeputeerden oft macht hebbende
277de Wetteneh te vernieuwen /, ghecommitteert woꝛrden vier Notable duechdelijc--
278ke Perſsoonen / wel gequalificeert om tallen occaſsien van Officie weghen., Ja
279oock ſsonder van partije verſsocht te zijne /, hem t JInfoꝛrmieren op de JInfractie
280ende Contrauventie / vande vooꝛrſsz.[creven] Oꝛrdinantie de ſseluve ghedaen infoꝛrmatie inei
281Schꝛriften gheſstelt ende gheteeckent / ten minſsten by dꝛrie van hem ſsal terſstont
282ghepresenteertej woꝛrden in handen van Magiſstraet / om sommierelickek daer af kenniſs--
283ſse ghenomen / ende teghenel die ouvertreders by pꝛrompte executie / vande vooꝛrſsz.[creven]
284penenem ghepꝛrocedeert te woꝛrden.
XXX.↑
286Wel verſstaende dat die Officie vande vooꝛrſsz.[creven] Notable ende duechdelijcke
287Perſsonen niet meer dueren en ſsal / alsen een Jaer / en̄ende dat ſsy eoſsullen mitten vooꝛrſsz.[creven]
288Magiſstraeteo woꝛrden vernieuwt ende verandert.
XXXJI.↑
290 [Blatt: A4r] Ende alſso de ongehooꝛrſsaemheyt van ſsommige ſsteden van herwaertſsouvere
291tegenep haer ouverheyt ooꝛrſsaecke geeft van groote diffidentie /, hebbende eendeels
292tot noch thoe verachtet / die permiſsſsie endeeq vꝛryheydt van die Religie /, ende dat
293ſsonder reintegreren vande vooꝛrſschꝛreuvener onderdanicheyt niet en can gheuvon--
294den woꝛrden eenich Fondament van verſsekertheyt /, iſst gheſseydt, gheoꝛrdineert
295ende gheaccoꝛrdeert / dat niet alleenlijck alle Magiſstraten /, maer oock alle an--
296derees, van wat ſstate ofteet Conditieeu hy ſsy / ſsullen, vooꝛrtaen ghehouden ende ſschul--
297dich zijn te ghehooꝛrſsamen ende evnae te volghenev alle Oꝛrdinantien /, Placcaten /,
298Mandamenten / ende beuvelen ſsoo wel van zijne vooꝛrſschꝛreuven hoocheydt als
299geuuerneurgeuverneur ende Capiteyn generael. Als vanden vooꝛrſschꝛreuven Heeren
300die generale Staten /, ſsoo wel om Krijchſsvolck ende garniſsoenen te lichten /,
301Caſsſseeren /, onderhouden /, JInne ende aen te nemen / oft Licentieren als in col--
302ligeeren /, emploireren oft wuutdeelen vande penninghen / tot onderhoudt vanden
303teghenwooꝛrdighen Krijch /, ende generalijck in alle andere dinghen, alſsmen ge--
304woonlijc is / ende behooꝛrt eenen GeuuerneurGeuverneurew ende Capiteyn generael te doen
305oft te laten.
XXXJIJI.↑
307Ende aengaende vande gheuvanghenen /, van wat qualiteyt oft condicie ſsy
308zijn ende waer die opex ghehouden woꝛrden / ſsonder eenighe exceptie /, der ſseluven
309ſsullen terſstont geſstelt woꝛrden te rechte / vooꝛr haerluyder oꝛrdinaris rechteren,
310oft by ghebꝛreke van dien gherelaxeertey woꝛrden / onder ſsulcke conditien /, modi--
311ficatien ende cautie vooꝛr die ghemeyne ruſste ende verſsekertheydt van eenighe
312ghelijckez ende des Vaderlants / ſsal gheuvondenfa woꝛrden te behooꝛren, op pene dat
313de ouvertreders ſsoo int perticuliere als int generale ſsullen verlaten woꝛrden als
314vyanden ende perturbateursfb vande ghemeyne ruſste / en̄ende haer goeden geappli--
315ceert totter generaliteit nootdoꝛrſsten / ſsonder pꝛreijudicie vande geinterreſsſsierde.
XXXJIJIJI.↑
317Wel verſstaende dat ingheuvalle eenighe redelijcke ooꝛrſsaecke waren / daer--
318omme men niet ghehouden en ware die vooꝛrſschꝛreuven Oꝛrdinantien /, Manda--
319mentenfc ende beuvelen terſstont nae te comen. Sal dexecutie daer af gediffereert
320zijnfd /, ſsoo verre tſseluve eenighe wuutſstel lijden mach, totter tijt toe opfe die reſschrip--
321tie fg(de in aller diligentieff gedaen ſsal woꝛrden)fg anders ſsal woꝛrden geoꝛrdiniert.
XXXJIJIJIJI.↑
323Welcker twee oꝛrdinantien oft beuvelen een yegelicken ſschuldich ſsal zijn ſon-
324derson--
324der vooꝛrder replicque / oft wuutſstel terſstont gehooꝛrſsaemt te zijn.
XxxXXXUV.↑
326Alles ſsonder pꝛreijuditien van Pꝛriuvilegien ende loffelijcke coſstumen oft vu--
327ſsantien van elcken der vooꝛrſschꝛreuven Pꝛrouvintien /, die welcke blijuven in harer
328cracht ende vigeurfh /, niet tegenſstaende deſse oꝛrdinantie / met de welcke wy niet
329enfi verſstaen eenichſsins de vooꝛrſsz.[creven] Pꝛriuvilegien te derogueren.
XxxXXXUVJI.↑
331Reſseruveerende zijne hoocheyt ende de vooꝛrſschꝛreuven generale Staten / hen
332de JInterpꝛretaen /, Declaratie /, Diminutie /, Augmentatie oft veranderingenfj
333van deſse Oꝛrdinantie / ende elck poinct der ſseluver, als tot weluvaert ende ruſste /
334vant Vaderlant namaels ſsal beuvonden woꝛrden te behooꝛren.
XxxXXXUVJIJI.↑
336Ende om volcoemene confirmatie ende verſsekerheyt van alle tfkvooꝛrſsz.[creven] is /,
337zijn met haerfl goede weeten ende wille int dit Tractaet ghecompꝛrehendeert /
338hoochghebooꝛren ende machtighe Pꝛrince.
339 [Blatt: A4v] fm De welcke ende elck van hem als garrant,fn Boꝛrghe vanfo ge--
340trouwicheyt / ſso welfp van de eene als van de ander partijen / ende
341van gheheele veruvullinge en̄ende punctuel onderhout van alle tghe--
342desfq vooꝛrſsz.[creven] is /, hebben belooft ende gheſswooꝛrenfr, op Pꝛrincelijcke
343wooꝛrden / by tGheloouve ende Wet de ſsy anghenomen hebben in
344haer Doopſsel te beſschermen /, garanderenfs / ende doen reſstitueren /
345alſsoft van deen als van dander zijde die hem hier namaels ſsouden
346moeghen vinden geintereſsſseert /, beſschadicht oft vermindert., JIn
347welcke gheſstalte oft maniere dat ſsy /, dooꝛr touvertreden oft tegen--
348comen van tghene datfu vooꝛrſsz.[creven] is in gheheele oft in deele /, ende in
349ſsonderlinghe Pꝛrotectie te hebben / die Pꝛrelaten en̄nd ander Ghee--
350ſstelijcke Perſsoonen ende hunsfv vermoegens / weren dat den ſsel--
351uven gheen truble oft moleſstatie ghedaen en werde an haer Per--
352ſsoonen /, Exercitien van haere vooꝛrſsz.[creven] Religie / noch vꝛreedelijcke
353Pꝛroceſsſsie ende ghebꝛruyck vanfw al hare goeden / ſsoo welfx thienden
354als andere.
Seite drucken