Warschauer Konföderation (28. Januar 1573)
1 [Blatt: 119v ] Confederacio
2Generalis Varsoviae.↑
3My Rady Koronne,1 Duchowne / i Świeckie / i
4Rycerstwo wszystko / i Stany insze jednej a
5nierozdzielnej R.P.2 z wielkiej i -
6 , , -
7, z , ,
8, , / i miasta
9Koronne3. Oznajmujemy wszy[s]tkim wobec ko-
10mu należy ad perpetuam rei memoriam, iż pod
11tym niebespiecżnym cżasem / bez Krolá Páná4 zwierzchniego mieszka-
12jąc / staraliśmy się o to wszyscy pilnie na zjeździe Warszawskim, jako-
13byśmy przykładem Przodków swych sami miedzy sobą / pokój, spra-
14wiedliwość, porządek i obronę zatrzymać i zácho-
15wáć mogli. Przetoż statecznym jednostajnym zezwoleniem / i świę-
16tym przyrzeczenim sobie to wszyscy spólnie imienim wszystkiej Rze-
17czypospolitej obiecujemy i obowięzujemy się pod wiarą / poczćiwo-
18ścią i sumnienim naszym.
19Naprzód / żadnego rozerwania między sobą nie czynić áni dismem-
20braciej żadnej dopuśćić / jako w jednej nierozdzielnej R.P. ani je-
21dna część bez drugiej Pana sobie obierać ani factione privata z inszym
22narabiać. Ale podług miejsca i czasu tu naznaczonego zjechać się do
23gromady Koronnej, i spólnie a spokojnie ten Act Electionis, podług
24wolej Bożej do skutku słusznego przywieść, a inaczej na żadney pana
25 [Blatt: 120r ] niepozwalać / jedno z takową pewną a mianowitą umową. Iż nam
26pierwej Prawa wszystkie / Przywileje / i wolności nasze które są / i
27które mu podamy post Electionem poprzysiąc ma. A mianowicie to
28poprzysiąc / pokój pospolity miedzy rozerwanymi i róznymi ludźmi
29w wierze y w nabożeństwie zachowywać, i nas za Granicę Koron-
30ną nigdy nie ciągnąć żadnym obyczajem, ani prośbą Królewską swą,
31ani solucione quinque Marcarum super hastam, ani ruszenia pospolitego
32bez Uchwały Sejmowej czynić.
33Przetoż powstać przeciwko każdemu takiemu obiecujemy, kto by albo
34miejsca i czasy inne do Elekcyjej sobie obierał i składał albo tumul-
35tować na Elekcyjej chciał / abo lud służebny privatim przyjmował al-
36bo Elekcyjej onej zgodnie od wszytkich concluſę sprzeciwiać się śmiał.
37A iż w naszej jest dissidium niemałe in cauſa Religionis
38Chriſtianae, zabiegając temu: aby się z tej przyczyny miedzy ludźmi
39sedycja jaka szkodliwa nie wszczęła, którą po inszych Królestwach ja-
40śnie widziemy, obiecujemy to sobie spólnie, pro nobis et successoribus
41nostris in perpetuum sub vinculo iuramenti, fide, honore, et conscienciis nostris, iż
42którzy jestechmy dissidentes de religione pokój miedzy sobą zachować,
43a dla różnej wiary i odmiany w Kościelech, krwie nie przelewać,
44ani się penować / confiscatione bonorum, poczciwością / carceribus, et -
45lio, i zwierzchności żadnej ani urzędowi do takowego progressu ża-
46dnym sposobem nie pomagać: i owszem gdzie by ją kto przelewać chciał /
47ex ista causa zastawiać się o to wszyscy będziem powinni, choćby też
48za pretekstem dekretu / albo za postępkiem jakim sądowym kto to czy-
49nić chciał.
50Wszakże przez tę Konfederacyją naszę zwierzchności żadnej nad
51poddanymi ich, tak Panów Duchownych, jako i Świeckich nie de-
52rogujemy, i posłuszeństwa żadnego poddanych przeciwko Panom
53ich nie psujemy : i owszem jeśliby takowa licencyja gdzie była ſub prae-
54textu religionis, tedy jako zawsze było / będzie wolno i teraz każdemu
55panu Poddanego swego nieposłusznego tam in Spiritualibus quam in
56Secularibus, podług rozumienia swego skarać. Aby wszystki beneficia
57iurispatronatus Regii Praelaturarum Ecclesiasticarum, jako Arcybiskupstw
58Biskupstw i inszych wszelakich beneficyj były dawane nie inszym je-
59dno Rzymskiego Kośćioła Klerykom indigenis Polonis iuxta statutum.
60A beneficyja Kośćiołów Greckich5 / ludziom tejże Greckiej wiary
61dawane być mają.6
62A iż to do pokojów wiele należy, aby differencyje inter status ha-
63mowane były, a miedzy stanem Duchownym i Świeckim jest nie-
64mała differencia de rebus polliticis temporalibus, obiecujemy wszystki
65ty miedzy sobą componere na blisko przyszłym Sejmie Electionis.
66Sprawiedliwości porządek taki w mocy zachowujemy, jaki sobie
67 [Blatt: 120v ] które Województwo7 doma spólnie postanowiło, albo jeszcze posta-
68nowi zgodnie, także i około obrony potrzebnej Zamków pograni-
69cznych.
70Któżkolwiek się komu o pewny dług zapisał / i do Grodu firma
71inscriptione odpowiedać się poddał dobrowolnie, bądź przed śmier-
72cią albo inż i po śmierci Królewskiej, takowy każdy podług zapi-
73su swego niechaj progressum juris usitatum cierpi. A Panowie Staro-
74stowie8 będą powinni vigore huius generalis confederationis, sine omni
75dilatione iuxta usitatam formam sądzić odprawować i egzekwować ta-
76kowe Kausy oprócz tych Województw9, które sobie formam sprawie-
77dliwości i Egzekucyjej specialem postanowili sub interregno, abo je-
78szcze postanowić mają.
79Inscriptiones wszelakie et refignaciones bonorum perpetuas coram au-
80thenticis actis factas et fiendas sub interregno spólnem tej Konfederacyjej
81zezwoleniem umacniamy, aby subinterregno począwszy od dnia
82śmierci Królewskiej nikomu in progressibus juris fatalia, álbo praescri-
83ptio nie szkodziła na potym do sprawiedliwości jego.
84Także którzy mieli terminum brania pieniędzy na przeszłe Gody, a-
85bo na Nowe lato, abo na jaki czas już przeszły, ci wszyscy aby byli po-
86winni brać swe pieniądze na pierwsze sądy dali Pan Bóg po obra-
87niu nowego Króla, albo na pierwsze leżenie Ksiąg.
88Obiecujemy też to sobie / że na Electją10 naznaczoną jadąc, i na mie-
89jscu będący, i do domu się rozjeżdżając, gwałtu żadnego ludziom,
90i sami miedzy sobą czynić nie będziemy.
91Ty wszystki rzeczy obiecujem sobie, i na potomki swe chować state-
92cznie i trzymać sub fide, honore, et conscienciis nostris. A kto by się temu
93sprzeciwiać chciał, i pokój a porządek pospolity psować, contra talem
94omnes consurgemus in eius destructionem. A dla lepszej pewności tych
95wszystkich opisanych rzeczy przyłożyliśmy Pieczęci swe do tego, i rę-
96koma własnymi podpisali. Actum Varschoviae in Conventione Re-
97gni Generali, vigesima octava Mensis Januarij. Anno Domini Millesimo
98Quingentesimo Septuagesimo Tertio.
Sachliche Anmerkungen